1. Đôi lời giới thiệu
Giấc ngủ là một yếu tố cực kỳ quan trọng trong sự phát triển của trẻ nhỏ. Chính qua giấc ngủ, bé được nạp năng lượng và phục hồi sức khỏe. Tuy nhiên, không phải lúc nào bé cũng có thể ngủ ngon lành và đủ giấc. Đó là lúc nhạc thiền có thể trở thành một công cụ hữu ích để tạo ra không gian bình an và giúp bé có giấc ngủ sâu trọn vẹn.
Tôi quyết định viết bài này vì nhận thấy có nhiều phụ huynh đã đặt câu hỏi về cách sử dụng nhạc thiền cho bé. Họ muốn biết liệu nhạc thiền trên YouTube có phù hợp cho bé hay không, và việc bật nhạc thiền để bé ngủ có tốt hay không. Nếu tốt thì nên sử dụng nhạc thiền nào cho bé ngủ ngon?
Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về lợi ích của nhạc thiền đối với giấc ngủ của bé, cách tạo không gian bình an cho giấc ngủ sâu trọn vẹn, cũng như cách sử dụng nhạc thiền (cũng như một số loại nhạc bình an khác) đúng cách để giúp bé ngủ ngon và sâu giấc nhất.
2. Lợi ích của nhạc thiền cho giấc ngủ của bé
Đầu tiên, trước khi sử dụng phương pháp nào, có lẽ bạn cũng băn khoăn rằng phương pháp đó có tác dụng hay không? Nhiều nghiên cứu cho thấy bật nhạc trước giờ đi ngủ, và sau khi ngủ một chút là có tác dụng tích cực cho chất lượng giấc ngủ của bé.
Công trình nghiên cứu của Tiến sĩ Leepeng Patsy Tan mang tên “tác dụng của nhạc nền với chất lượng giấc ngủ ở học sinh tiểu học” đã chỉ ra: “Những em học sinh nghe nhạc nền vào giờ ngủ trưa hàng ngày và giờ đi ngủ mỗi đêm trong 3 tuần liên tiếp đã cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ tổng thể.” [1]
“Khảo sát về giấc ngủ toàn cầu của Philips năm 2020 cho thấy 52% số người được hỏi đã thử nghe nhạc êm dịu để cải thiện giấc ngủ của họ. Và âm nhạc không chỉ có tác dụng xoa dịu người lớn mà còn có tác dụng với trẻ em – ngay cả trước khi chúng được sinh ra.” [2]
Nhạc thiền có thể mang lại nhiều lợi ích đối với giấc ngủ của bé. Giai điệu êm dịu và nhịp điệu chậm rãi trong nhạc thiền có khả năng tạo cảm giác thư thái và thư giãn cho bé. Những âm thanh dễ nghe và tĩnh lặng của nhạc thiền giúp làm dịu những tác động tiêu cực từ môi trường xung quanh, giảm căng thẳng và lo lắng của bé. Ngoài ra, nhạc thiền còn khuyến khích tâm trạng tích cực, giúp bé tự thả lỏng và chuẩn bị cho giấc ngủ.
Ngoài ra, bộ môn NLP (Ngôn ngữ lập trình tư duy) còn chỉ ra một khái niệm là NEO, hiểu đơn giản là phản xạ có điều kiện. Ví dụ trước giờ bé đi ngủ, cha mẹ bật nhạc thiền cho bé ngủ ngon. Sự việc lặp đi lặp lại như vậy trong nhiều buổi tối, thì bé sẽ hình thành phản xạ có điều kiện. Về sau, mỗi khi tiếng nhạc ấy vang lên vào buổi tối thì bé sẽ tự động thấy buồn ngủ. Đây là phản xạ có điều kiện do sự lặp đi lặp lại. Nếu sử dụng nhạc nền êm dịu và nhạc thiền cho bé ngủ ngon, về lâu về dài cha mẹ sẽ nhàn hơn trong việc giúp con đi ngủ.
3. Tạo không gian và bối cảnh cho bé có một giấc ngủ chất lượng cao
Tất nhiên, cách dùng nhạc thiền cho bé ngủ ngon không chỉ đơn giản là lên trên internet hay youtube bật một hai bản nhạc mà được gọi là nhạc thiền, sau đó để tiếng nhạc đó cho con đi ngủ.
Muốn áp dụng phương pháp này hiệu quả, cha mẹ cần tạo bối cảnh tốt cho giấc ngủ . Bởi vì có câu “bối cảnh quan trọng hơn nội dung”. Nghe gì thì quan trọng rồi, nhưng nghe nó trong không gian nào cũng quan trọng không kém.
Thiết kế môi trường ngủ yên tĩnh và thoáng đãng rất quan trọng. Đảm bảo không gian ngủ của bé được làm sạch, thoáng khí và giữ ẩm đúng mức. Sử dụng đèn ngủ nhẹ và màu sắc trung tính có thể tạo cảm giác thư thái và tạo không gian bình yên cho bé.
Bạn nên đề nghị bé không sử dụng điện thoại hoặc các thiết bị điện tử ít nhất 1 tiếng trước khi đi ngủ. Chính bạn cũng nên như vậy. Việc sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của bé. Thay vào đó, hãy tập trung vào những hoạt động tích cực và thư giãn như nghe nhạc, đọc sách hoặc thả lỏng cơ thể để chuẩn bị cho giấc ngủ.
“Ánh sáng xanh từ điện thoại của bạn rất giống ánh sáng ban ngày. Điều này có thể tuyệt vời vào ban ngày, vì nó có thể khiến bạn cảm thấy tỉnh táo hơn, nhưng nó hoàn toàn ngược lại với những gì bạn cần vào ban đêm khi bạn đang thư giãn và sẵn sàng đi ngủ.” [3]
Bạn cũng nên học cách đi ngủ trong chánh niệm, và đưa con ngủ trong trạng thái chính bạn bình an, chánh niệm. Khi đưa bé vào giấc ngủ, hãy tập trung hoàn toàn vào quá trình này và sử dụng giọng nói nhẹ nhàng và êm tai để tạo cảm giác an yên cho bé. Cha mẹ có thể ngồi bên hoặc nằm bên, hít thở nhẹ nhàng để tự mình trở nên bình an. Hãy lắng nghe những tiếng thở của bé và tận hưởng sự yên bình trong không gian đó. Áp dụng chánh niệm giúp cha mẹ và bé cùng chìm vào giấc ngủ một cách tự nhiên và thư thái. Năng lượng của bạn sẽ lan truyền và tạo sự bình an cho con.
4. Cách sử dụng nhạc thiền cho bé ngủ ngon
Xác định thời điểm phát nhạc thiền cho bé ngủ ngon
Để sử dụng nhạc thiền trong quá trình ngủ của bé hiệu quả, bạn cần xác định thời điểm và thời lượng phát nhạc thiền cho bé ngủ. Thường thì việc phát nhạc thiền trước khi bé đi vào giấc ngủ khoảng 15-30 phút sẽ giúp bé dễ dàng thư giãn và chuẩn bị cho giấc ngủ. Sau khi bé ngủ 30 phút, bạn nên tắt nhạc thiền.
Tôi đã thử nhiều lần bật nhạc thiền để đi ngủ, có những bản nhạc thiền 8 tiếng. Nhưng hầu hết những đêm bật nhạc thiền 8 tiếng, tôi thường ngủ không sâu giấc, hay mơ màng và sáng dậy rất mệt. Tôi chưa tìm được công trình nghiên cứu nào chứng minh điều này. Đó chỉ là trải nghiệm cá nhân.
Nhưng tôi nghĩ rằng khi bé đã ngủ sâu rồi, không nhất thiết phải duy trì nhạc thiền. Giấc ngủ dài trong không gian yên tĩnh, đủ độ tối cần thiết sẽ có chất lượng cao nhất.
Chú ý âm lượng của nhạc nền
Để đảm bảo nhạc thiền thực sự phù hợp, bạn hãy nghe và cảm nhận trước. Sau đó, hãy lắng nghe ý kiến của con. Sau khi nghe nhạc, hỏi bé: “Nhạc như vậy được chưa, con? Con có cần lớn hơn một chút hay nhỏ hơn một chút không?” Tôn trọng ý kiến của bé và điều chỉnh âm lượng nếu cần thiết. Việc này giúp bé cảm thấy được tham gia và có ảnh hưởng đến quá trình lựa chọn âm nhạc, đồng thời xây dựng một môi trường ngủ tốt cho bé dựa trên phản hồi của bé.
Lựa chọn nhạc thiền cho bé ngủ ngon
Như đã nói, không phải bản nhạc thiền được ghi là “cho bé” “cho trẻ em” ở trên youtube cũng thực sự là nhạc thiền cho bé ngủ ngon. Đôi khi những người làm youtube lấy một bản nhạc thiền phật giáo bình thường, sau đó đặt cho nó cái tên nhạc thiền cho bé. Đơn giản, đó là một cách để tăng view cho kênh của họ. Vì vấn đề nhạy cảm, nên tôi không đưa những đường link đó cho bạn ở đây.
Nhạc thiền không nhất thiết liên quan đến phật giáo. Mọi em bé là con cái của những gia đình Phật giáo, Công giáo, các tôn giáo khác và không tôn giáo đều có thể nghe những bản nhạc giúp ngủ ngon.
Cha mẹ cần lựa chọn nhạc phù hợp, tôi xin giới thiệu với bạn một vài nguồn uy tín dưới đây để có các bản nhạc thiền, và các bản nhạc êm dịu có tác dụng tương tự nhạc thiền cho bé ngủ ngon.
Danh sách các nguồn nhạc thiền cho bé ngủ ngon
Để tạo một playlist nhạc thiền đa dạng và phong phú, giúp bé và cả bạn không có cảm giác đơn điệu, có một số yếu tố cần được lưu ý. Đầu tiên, hãy đảm bảo rằng trong danh sách phát của bạn có sự đa dạng về các bản nhạc thiền. Bạn có thể lựa chọn những bản nhạc với các phong cách khác nhau như Thiền Zen, Thiền Yoga, Thiền Tây Tạng, Thiền New Age (phương Tây), Nhạc Lullaby của hãng Disney…
Bạn cũng nên chọn nhạc đa dạng về nhạc cụ và nguồn âm thanh. Ví dụ: bạn có thể thêm các bản nhạc thiền sử dụng tiếng chuông, tiếng suối chảy, tiếng chim hót, tiếng gió thổi, và nhiều âm thanh tự nhiên khác. Những âm thanh này sẽ tạo ra không gian âm nhạc phong phú và sâu lắng, giúp bé và bạn cảm nhận được một trạng thái tĩnh lặng và bình an hơn.
Dưới đây là những nguồn nhạc mà chúng tôi đã nghe và cảm nhận thấy chất lượng tốt, tôi sẽ giới thiệu cho bạn tham khảo và lựa chọn:
Nhạc thiền phật giáo cho bé ngủ ngon
Brahms Lullaby (phiên bản không lời)
Nhạc thư giãn cho bé ngủ ngon
Nhạc thiền ngủ ngon cho bé (âm thanh piano và tiếng suối chảy róc rách)
https://open.spotify.com/episode/5r617S2H04Dl3c4Zjg87gJ?si=ygigsyPETvqIn3MfZ6zSPQ
2 giờ nhạc lullabies cho em bé
Nhạc môi trường, âm thanh, tiếng mưa, tiếng thiên nhiên
Nhạc này tạo tiếng ồn trắng giúp bé ngủ ngon (dành cho các bé sơ sinh)
Âm thanh của rừng, của suối, và tiếng chim hót cho bé ngủ ngon
4 Hours Super Relaxing Music For Babies To Go To Sleep
Bốn giờ nhạc siêu thư giãn cho em bé ngủ của kênh Youtube của Wonderful Lullabies
Thêm những lời khuyên từ chuyên gia để sử dụng nhạc thiền cho bé ngủ ngon
Để bé có một giấc ngủ ngon, bình an và sâu giấc, dưới đây là một vài lời khuyên và lưu ý bổ sung:
- Tạo thói quen nghe nhạc thiền trước khi đi ngủ để bé hiểu rằng đó là dấu hiệu chuẩn bị cho giấc ngủ.
- Kết hợp nhạc thiền với các phương pháp thư giãn khác như massage, tắm nóng hoặc câu chuyện ngủ để tăng cường hiệu quả của quá trình ngủ.
- Thử nghiệm và điều chỉnh nhạc thiền phù hợp với sở thích và tình trạng của bé. Cha mẹ cần hiểu bé thích nghe loại nhạc nào để đi ngủ, chứ không áp đặt.
- Ngoài dùng nhạc thiền cho bé ngủ ngon, cha mẹ cần đồng hành cùng bé trong quá trình ngủ bằng việc thể hiện sự yêu thương và sự chăm sóc. Mọi công cụ và nhạc thiền không thể và không bao giờ có thể thay thế tình yêu của cha mẹ.
Lời cuối
Nhạc thiền là một công cụ hữu ích để tạo ra không gian bình an cho giấc ngủ sâu trọn vẹn của bé. Bài viết đã giới thiệu về lợi ích của nhạc thiền đối với giấc ngủ của bé, cách tạo không gian bình an cho giấc ngủ, đồng thời bạn cũng khám phá cách chọn những nhạc thiền phù hợp giúp bé ngủ ngon.
Tôi chia sẻ cho bạn một danh sách nhạc thiền, nhạc bình an, nhạc tạo trạng thái ngủ ngon cho bé. Bạn có thể lựa chọn phù hợp và kết hợp nhiều loại khác nhau tùy theo nhu cầu của mình. Chúc bạn và bé yêu có những đêm ngon giấc, khỏe mạnh và hạnh phúc.
Nguồn nghiên cứu và các tài liệu tham khảo
[1] Tan LP. “The effects of background music on quality of sleep in elementary school children”. J Music Ther. 2004 Summer;41(2):128-50. doi: 10.1093/jmt/41.2.128. PMID: 15307813.
[2] Philips. “Can music help babies sleep?”, đăng tại: philips.com, (2020).
[3] Clevelandclinic. “Why You Should Ditch Your Phone Before Bed”, đăng tại: health.clevelandclinic.org, (2022).
Tác giả: Trần Đức Hưng
Chuyên gia thôi miên được chứng nhận bởi ABH (Hiệp hội thôi miên trị liệu Hoa Kỳ), giảng viên khóa học: “21 ngày ứng dụng thôi miên giúp con mạnh khỏe, hạnh phúc, tự tin”.
Hiệu đính và bổ sung bởi: TS. tâm lý Đào Lan Hương